W okresie kredy ornitopody stanowiły najliczniejszą i najbardziej zróżnicowaną grupę zwierząt na Ziemi. Ich sylwetka przypominała nieco teropody, w tym słynnego tyranozaura rexa, jednak ich tryb życia i niektóre cechy charakterystyczne zdecydowanie je od nich odróżniały.
Cechy charakterystyczne
Ornitopody były przedstawicielami dinozaurów ptasiomiedniczych. Ich miednica była zbudowana inaczej niż u innych gadów – część kości łonowej biegła u nich ukośnie w tył, równolegle z kością kulszową, dokładnie tak jak u ptaków. Zwierzęta te żywiły się wyłącznie roślinami. Poruszały się na dwóch nogach i podobnie jak to miało miejsce w przypadku teropodów świetnie biegały. Ich przednie odnóża były nieco słabsze od tylnych, jednak dysproporcja ta nie była aż tak wyraźna jak u tyranozaura czy welociraptora – ornitopody w odróżnieniu od nich były w stanie dotknąć przednimi odnóżami gruntu. Ornitopody często miały służące do przeżuwania pokarmu dzioby, co jeszcze bardziej upodobniało je do ptaków.
Najciekawsze gatunki
Największym odkrytym ornitopodem był mierzący ponad 16 m długości i ważący ponad 16 ton szantungozaur. Sama czaszka tego kolosa miała ponad 1,5 m długości. Innym interesującym ornitopodem był iguanodon – u tego gatunku wykształciła się specyficzna i mocno wyspecjalizowana „dłoń” – pięciopalczaste przednie odnóże, z trzema palcami zakończonymi kopytkami, podobnym do kolca kciukiem oraz piątym palcem, który umożliwiał mu chwytanie. Warto wspomnieć też o parazaurolofie z charakterystycznym wyrostkiem z tyłu czaszki, którego funkcja do tej pory nie została wyjaśniona – czasami spekuluje się, że wyrostek ten miał przede wszystkim wzmacniać dźwięk wydawany przez parazaurolofa.
Występowanie i tryb życia
Szczątki ornitopodów znaleziono na wszystkich kontynentach świata, włącznie z Antarktydą. Ciekawą cechą tych dinozaurów był fakt, że wszystkie ich gatunki mimo znacznego zróżnicowania opiekowały się młodymi. Można to stwierdzić dzięki wykopaliskom odsłaniającym wiele szkieletów ornitopodów znajdujących się w jednym miejscu.