Gatunki dinozaurów

Gatunki dinozaurów

Jak wskazują niektóre dane, słowo dinozaur zostało po raz pierwszy użyte zaledwie 170 lat temu. Jego genezy należy poszukiwać w greckim deinos, będącym określeniem czegoś strasznego oraz sauros, oznaczającym jaszczurkę. Czy tak rzeczywiście należy postrzegać te wymarłe gady? Co dzisiaj o nich wiadomo? Jakie rodzaje dinozaurów są nam znane?

Dinozaury – gatunki znane współczesnym naukowcom

Do dzisiaj badacze zdołali odkryć i nazwać ponad tysiąc gatunków tych prehistorycznych stworzeń. Jak pozwala sądzić najnowsza wiedza, pierwsze dinozaury wyróżniały się dość skromnymi rozmiarami. Były dwunożnymi stworzeniami o niewielkich gabarytach. Ich dieta najprawdopodobniej opierała się na drobnych jaszczurkach i owadach. Najstarsze dinozaury posiadały długie ogony i chwytne przednie kończyny, które wykorzystywały do zdobywania pożywienia.

Dopiero około dwustu milionów lat temu, to jest w okresie triasu, z pierwszych przedstawicieli gatunku wyodrębniły się dwie główne grupy. Cechą, która wyróżniała oba rodzaje, była odmienna budowa szkieletu, a dokładniej kości biodrowych. Właśnie od tego okresu możemy mówić o dwóch głównych gatunkach dinozaurów. Pierwszym z nich były dinozaury gadziomiednicze, czyli Saurischia. Drugi typ wyróżniał się miednicą typową dla ptaków, stąd też nazwa – dinozaury ptasiomiednicze (Ornithischia).

Gadziomiednicze rodzaje dinozaurów

Cechą charakterystyczną tego gatunku było umiejscowienie kości łonowych. Obie kości były bowiem zwrócone do przodu i w dół, natomiast kości kulszowe – do tyłu i w dół. Grupa ta nie była jednorodna. Wśród gadziomiedniczych dinozaurów należy bowiem rozróżnić tereopody oraz zauropodomorfy. Co różniło oba gatunki dinozaurów, jakie były ich cechy charakterystyczne? Jak wyglądały i czym się żywiły?

Teropody, czyli dwunożni mięsożercy

Łacińska nazwa tego podgatunku, to jest Theropoda, oznacza stopę bestii i z pewnością nie była przypadkowa. Wszyscy przedstawiciele terepodów poruszali się w na wpół wyprostowanej pozycji na dwóch tylnych, Rodzaje dinozaurówwyjątkowo mocno umięśnionych kończynach. Dzięki charakterystycznej budowie, jaką było podudzie znacznie dłuższe od uda, zwierzęta te były w stanie bardzo szybko biegać.

Ich przednie, stosunkowo krótkie kończyny, były zakończone chwytnymi palcami z długimi pazurami. Nie bez znaczenia był również długi ogon, który stanowił duże ułatwienie przy szybkiej pogoni za zdobyczą.Najważniejsza była jednak budowa czaszki i zębów. Zęby terepodów były wyjątkowo ostre i bocznie spłaszczone. Charakterystyczny, trójkątny kształt i zakrzywienie do tyłu – wszystko to sprawiało, że dinozaury te były doskonale przystosowane do zabijania ofiary.

Zauropody – gigantyczni roślinożercy

Sauropoda, czyli jaszczurostopy. Właśnie w ten sposób zostały nazwane największe zwierzęta lądowe, jakie kiedykolwiek żyły na naszej planecie. Ten roślinożerny gatunek dinozaurów wyróżniał się nie tylko swoimi imponującymi rozmiarami, ale także oryginalną budową. Na uwagę zasługują przede wszystkim ich rekordowo długie szyje, które umożliwiały tym gadom dostęp do nawet najwyższych gałązek drzew. Małe głowy, długie szyje i równie spektakularny ogon stanowiący przeciwwagę dla górnej części ciała.

Zauropody różniła od innych dinozaurów gadziomiedniczych także anatomia i układ zębów. Zęby tych roślinożernych gadów były bowiem dość rzadko rozmieszczone, o kształcie słupkowym lub łopatkowym. Co znamienne, były mocno stępione, to jest przystosowane do przeżuwania pokarmów roślinnych. Dinozaury te – jak można się domyślić – ze względu na swoje rozmiary i budowę, poruszały się dość powoli. W przeciwieństwie do teropodów, były czteronożne.

Dinozaury – gatunki ptasiomiednicze

Gatunek ten wziął swą nazwę od charakterystycznej budowy miednicy, która jest typowa dla ptaków. Ich kość łonowa biegła do tyłu, równolegle do kości kulszowej. Co ciekawe, dinozaury te nie są uważane za przodków współczesnych ptaków. Tym bowiem znacznie bliżej do… dinozaurów z gatunku gadziomiedniczego. Wszystkie z ptasiomiedniczych gadów, były bez wyjątku roślinożerne. Do grupy tej zaliczamy cztery rodzaje dinozaurów:

  • ornitopody (Ornithopoda)

Inaczej dinozaury ptasionogie. Należały do najliczniejszych przedstawicieli swoich czasów. Poruszały się na dwóch kończynach przystosowanych do szybkiego biegu.

  • tyreofory (Thyreophora)

Ich łacińską nazwę można przetłumaczyć jako nosicieli tarcz.Inspiracją była z pewnością specyficzna budowa tych gadów. Poruszały się one na czterech kończynach, a całe ich ciało było pokryte swoistym pancerzem chroniącym je przed drapieżnikami.

  • ceratopsy (Ceratopsia)

Początkowo wyróżniały się dwunożną postawą i niewielkimi rozmiarami. Z czasem przyjęły czteronożną pozycję i bardziej spektakularne gabaryty. Ich cechą charakterystyczną były rogowe kryzy wokół karku.

  • pachycefalozaury (Pachycephalosauria)

Były blisko spokrewnione z ceratopsami, wraz z którymi zaliczały się do podrzędu marginocefali. Wyróżniały się dużymi, zgrubiałymi kośćmi sklepienia czaszki, stąd ich druga nazwa – dinozaury grubogłowe.